۶ میلیون ایراین ساکن در سکونتگاه غیررسمی
تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۶۲۷۶۳
آفتابنیوز :
فقر مطلق در ایران در حال افزایش است و سالانه جمعیت بیشتری را در برمیگیرد. جمعیتی که در رفع نیازهای اولیه خود اعم از مسکن و خوراک هم ماندهاند. چارهای هم ندارند جز آنکه در جنگ برای بقا، سفره و سقف بالای سر خود را کوچک کنند. همین است که برخی را راهی سکونتگاههای غیررسمی میکند. زاغه نشینی در واقع راهی است برای بقا در وضعیت بحرانی اقتصاد کشور.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
آمار رسمی، دقیق و بهروزرسانی شده از جمعیت زیر خط فقر مطلق در دست نیست. برخی از اقتصاددانها میگویند ۳۰ درصد از جمعیت ایران با فقر مطلق مواجه هستند و برخی هم تعداد بیشتری را عنوان میکنند.
رشد فقر دامن مسکن را هم میگیرد. دیگر خرید خانه برای ایرانیان رویای دور و دستنیافتنی شده است. حالا گرفتاری ذهنی بسیاری از مردم این شده که فقط بتوانند جایی را اجاره کنند و بتوانند ماهانه اجاره را پرداخت کنند. در این جدال اقتصادی با تورم روزافزون و درآمدی که به این تورم نمیرسد، برخی زاغهنشین میشوند.
۲۰ میلیون نفر در سکونتگاه ناکارآمد ساکن هستند
زاغهنشنینی تنها در ایران مرسوم نیست و شکلی جهانی دارد. یک میلیارد نفر از جمعیت نقاط شهری جهان در سکونتگاههای غیررسمی اسکان دارند و با گذر زمان و رشد فقر نیز تعداد آنها در حال افزایش است. اما وضعیت ایران چگونه است؟
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی به وضعیت سکونتگاههای غیررسمی در ایران پرداخت. در این گزارش با اشاره به آمار شرکت بازآفرینی کشور آمده که از مجموع جمعیت کل کشور، ۱۹ میلیون و ۸۴۱ هزار و ۷۷۹ نفر در بافتهای ناکارآمد شامل سکونتگاههای غیررسمی، بافتهای تاریخی و بافت فرسوده ساکن هستند. حدود ۳۲ درصد از این جمعیت در سکونتگاههای غیررسمی و بافتهای حاشیهای سکونت دارند.
در گزارش دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار (سال ۱۴۰۱) جمعیت ساکن در سکونتگاههای غیررسمی ایران ۶ میلیون و ۲۲۶ هزار و ۳۷۷ نفر در مساحت ۵۹ هزار و ۳۸۱ هکتار ذکر شده که نشاندهنده تراکم بالای جمعیت در این مناطق است.
افزایش زاغه نشینی در کشور
سکونتگاههای غیررسمی یکی از چهرههای بارز فقر شهری است که در چند دهه اخیر نهتنها در کلانشهرها و شهرهای بزرگ بلکه در شهرهای میانی و حتی کوچک در حال گسترش است.
مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه نوشته با توجه به اهمیت موضوع و اسکان بخشی از جمعیت کشور در این بافتها، اسناد و قوانین متعددی به این مهم پرداختهاند. اولین سند ملی توانمندسازی ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی مصوب سال ۱۳۸۲ و پس از آن در برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پنج ساله چهارم تا ششم مفادی به صورت مستقیم به این موضوع اختصاص دارد که در بودجه سالانه نیز انعکاس یافته است.
چالشهای سکونتگاههای غیررسمی
با تشدید بحران آب در برخی مناطق کشور و به دنبال آن افزایش فرونشست، بیکاری و… برخی از ساکنان این مناطق راهی شهرهای دیگر میشوند. روند مهاجرتهای اقلیمی در ایران بهگونهای شده که بارها کارشناسان نسبت به خالی شدن مبدا و سرریز جمعیت در مقاصد مهاجرتی هشدار دادهاند.
مرکز پژوهشهای مجلس هم در این مورد نوشته که بررسیها و ارزیابیها بیانگر آن است که علیرغم تهیه و تصویب برنامهها و سیاستهای مناسب، رشد جمعیت مهاجر و مهاجرتهای گسترده به سمت کلانشهرها و برخی شهرهای بزرگ و فقر همه جانبه در سکونتگاههای غیررسمی به عنوان چالش مطرح است.
چالشی که بیتردید و با وجود مشکلات مدیریت و ساماندهی درونی در حوزه سکونتگاههای غیررسمی، سرمنشا و سرریز بیرونی در مسائل اقتصادی، درآمد، اشتغال، سوانح طبیعی و مداخلات انسانی در خشکسالی و ریزگرد و فرونشست، توزیع نامتوازن منابع و امکانات در سطح کشور و کنار گذاشتن برنامهریزی منطقهای و آمایش سرزمین در مدیریت اجرایی دارد. با گسترش فقر و نابرابری جغرافیایی در سرزمین، سرریز مشکلات بیرونی بر اثربخشی اقدامات مدیریتی درونی غلبه مینماید.
از چالشهای اساسی درونی در مدیریت سکونتگاههای غیررسمی میتوان به اغتشاش در سیاستگذاری اجتماعی، برنامهریزی و سازماندهی، نبود برنامه واحد ویژه سکونتگاههای غیررسمی در سطح ملی و منطقهای، فقدان انسجام سازمانی و پراکندگی منابع مالی، بودجه و یارانه و ناهماهنگی در هزینهکرد این منابع و نداشتن شناخت درست از وضعیت موجود و پیشرو اشاره کرد.
هشدار برای بیشتر شدن سکونتگاههای غیررسمی
باوجود اسناد و قوانین فعلی، چالشهای جدی برای پیشنگری در زمینه شکلگیری سکونتگاه غیررسمی وجود دارد، از جمله اینکه قوانین و سیاستهای موجود بازدارنده نبوده و کارآیی لازم را در راستای ساماندهی و توانمندسازی محدودههای هدف نداشته و مساحت و تعداد خانوارهای ساکن در این محدودهها در حال افزایش است. این امر نشان از عدم تحقق برنامههای مدونشده است؛ بنابراین ضمانت اجراها از کفایت الزام برخوردار نیستند و به دلیل عدم توجه به ابعاد و شناخت دقیق مسأله، بازدارندگی نخواهند داشت؛ بنابراین در صورت عدم سیاستگذاری و برنامهریزی مناسب در زمینههای اجتماعی، اقتصادی و فضایی، جمعیت این سکونتگاهها افزایش خواهد یافت.
روایتهای مختلف از حاشیهنشینی در ایران
اخیرا نیز وحید قربانی، مدیرکل دفتر فنی و برنامهریزی عمرانی وزارت کشور گفت: «۵۰ درصد هزینه سبد خانوارهای شهری مربوط به مسکن است.» حالا در نظر بگیرید افرادی که حداقل حقوق وزارت کاری را دریافت میکنند. چارهای جز این ندارند که یا چند شغله شوند یا آنکه سراغ مناطق ارزانتر و حاشیهای شهرها بروند.
پیش از این مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس به ایلنا گفته بود که ۲۰ میلیون نفر در کشور حاشیهنشین شدند. به گفته او تقریبا یک چهارم جمعیت ایران در حاشیه زندگی میکنند که این میزان به دلیل اتخاذ سیاستهای غلط بخشینگری است.
در روایتی دیگر، اما محمد عباسی، رئیس سازمان امور اجتماعی ایران جمعیت حاشیهنشینها را بیش از هشت میلیون نفر عنوان کرد. (باشگاه خبرنگاران)
عباسی گفت: «در ابتدا لازم است منظورمان از حاشیهنشینی را روشن کنیم و بدانیم که وقتی از این موضع سخن میگوییم دقیقا درباره چه تعریفی از آن حرف میزنیم. با این حال، بر اساس تعاریف محتلف میتوان گفت که در ایران از هشت تا ۱۲ میلیون نفر در حاشیه زندگی میکنند.»
او ادامه داد: «در شهر تهران نیز وضعیت همین است. اگر طبق تعریفی عام، مناطق پایینی شهر را حاشیه بدانید، جمعیت زیادی حاشیهنشین هستند. اما اگر منظورمان سکونتگاههای غیررسمی است باید بگوییم بیش از ۴۰۰-۵۰۰ هزار نفر در حاشیه شهر زندگی میکنند.»
در هر صورت در ماجرای حاشیهنشینی پای فقر در میان است و سالانه جمعیت بیشتری هم با این پدیده مواجه میشوند. وحید محمودی، اقتصاددان در سرمقالهای در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت که در تمام مطالعاتی که از سوی پژوهشگران دانشگاهی و وزارت کار در سالهای اخیر انجام شده است کمتر از سه دهک جمعیتی ایران دچار فقر مطلق نیستند. مطالعات ۳۰ تا ۵۰ درصد از جمعیت کشور را درگیر فقر مطلق میدانند.
منبع: تجارت نیوزمنبع: آفتاب
کلیدواژه: زاغه نشین فقر مطلق تورم سکونتگاه های غیررسمی برنامه ریزی میلیون نفر حاشیه نشین فقر مطلق بافت ها شهر ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۶۲۷۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فعالیت ۲۳۰ هزار پرستار در ایران / سهم سلامت از تولید ناخالص ملی۳ تا ۴ درصد است
عباس عبادی در دومین روز از مراسم هشتاد و دومین اجلاس مدیران پرستاری کشور در مشهد مقدس، با بیان اینکه کمبود پرستار یک مسئله جهانی است، اظهار کرد: در جهان ۲۸ میلیون نفر کادر پرستاری داریم اما نیاز جهان ۳۴ میلیون نفر است یعنی با کمبود ۶ میلیون پرستار در جهان مواجه هستیم؛ از این رو سازمان جهانی بهداشت تاکید دارد که گسترش خدمات سلامت از حوزه پرستاری تعمیق بیشتری پیدا کند تا عدالت در سلامت، محقق شود.
وی افزود: عدالت در سلامت در سرفصلهای وزارت بهداشت نیز قرار گرفته است؛ این عبارت به معنای دسترسی آسان و ارزن مردم به خدمات باکیفیت و ایمن است.
عبادی درباره آمار پرستاران فعال در کشور تصریح کرد: در حوزه درمان و مراقبت گروه پرستاری ۲۳۰ هزار نفر در مراکز درمانی فعال هستند و این عدد در بین جمعیت ۵۵۰ هزار نفری کارکنان وزارت بهداشت قابل توجه است و بنابراین پرستاران میتوانند در سنجههای مختلف نظام سلامت اثرگذار باشند و رضایت آنها نیز به رضایت گیرندگان خدمت منجر میشود.
وی با بیان اینکه جمعیت پرستاران به لحاظ تعداد بعد از جمعیت معلمان در آموزش و پرورش دومین رتبه را در کشور دارد، بیان کرد: براساس فرمایشات رهبر معظم انقلاب، بی توجهی به پرستاری بی توجهی به سلامت جامعه است و این موضوع نگاه ما به پرستاری را ویژهتر میکند و دغدغه ما در رابطه با سلامت مردم را افزایش میدهد. از سوی دیگر پرستاران نقش های متنوعی در نظام سلامت ایفا می کنند و با توجه به اینکه تا ۳۰ سال آینده یک چهارم جمعیت سالمند میشوند جایگاه آنها در نظام سلامت باید ارتقا یابد.
عبادی با اشاره به اینکه در رشتههای گروه پرستاری شامل اتاق عمل و فوریتهای پزشکی سالانه ۱۵ هزار نفر تربیت میشوند، خاطرنشان کرد: همچنین ۱۳ رشته کارشناسی ارشد پرستاری داریم که شامل مراقبتهای ویژه کودکان و نوزادان، اورژانس، بزرگسالان، سلامت جامعه، روان پرستاری و .. است.
وی با اشاره به نقش پررنگ بانوان در شغل پرستاری بیان کرد: در دنیا ۹۰ درصد پرستاران را بانوان و ۱۰ درصد را مردان تشکیل میدهند اما در کشور ما پذیرش دانشجویان آقا افزایش یافته و ۷۵ درصد پرستاران بانوان و ۲۵ درصد آقایان هستند. جمعیت بزرگ بانوان در این حرفه نشان از تاثیرگذاری زنان در اجتماع دارد و نیاز به توجه خاص به این گروه را بیشتر میکند زیرا ماهیت پرستاری سخت است و شیفتهای غیرمتعارف در آن وجود دارد و خدمت پرستاری یک لحظه نیز قابل متوقف شدن نیست.
وی ادامه داد: میانگین سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلی در اکثر کشورهای جهان ۸ درصد است، این شاخص در برخی کشورهای پیشرفته به ۱۱ درصد نیز میرسد اما در کشور ما ۳ تا ۵ درصد بوده است. در دوره کرونا که نگاه ویژهای به حوزه سلامت شد این عدد افزایش پیدا کرد و اکنون به ۳ تا ۴ درصد از سهم تولید ناخالص ملی رسیده است.
وی با بیان اینکه انسان سالم محور توسعه پایدار است، تصریح کرد: حوزه سلامت در توسعه هر کشوری اهمیت دارد. در صد سال گذشته نگرانی جامعه بشریت محدود به سلامت جسمانی بود اما بعد از توسعه فناوریها و سرعت بیش از حد زندگی روزمره، به تدریج موضوع سلامت روان، سلامت اجتماعی و معنوی نیز مورد توجه قرار گرفتند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه در دسترس بودن و ارزان بودن خدمت موانعی دارد، گفت: یکی از رویکردهایی که کشورها به کار گرفتهاند استفاده از نیروهای چندکاره است. پرستاران این قابلیت را دارند که بر اساس برنامههای درسیشان در حوزههای پیشگیری، ارتقای سلامت، مراقبت و درمان و توانبخشی مشارکت کنند. برای مثال در کشورهای حوزه اسکاندیناوی نخستین مراجعه مردم به پرستاران و مراقبان سلامت است و برآوردها نشان داده ۸۵ درصد خدمات اولیه سلامت توسط این نیروها قابل انجام است.
وی با بیان اینکه در توازن نیروی انسانی و به کارگیری نیروی انسانی نیاز به بازنگری داریم، تاکید کرد: ظرفیتی که به طور خاص و عام در پرستاری ایران وجود دارد میتواند بسیاری از خلاهای مراقبتی را پوشش دهد.
منبع: خبرگزاری تسنیم